Dünyanın birçok yerinde olduğu üzere, Türk toplumunda da tarih boyunca bayanlar cinsiyet ayrımcılığı ve şiddetin binbir tipine maruz kalmıştır. Bayanın ikinci sınıf vatandaş olarak görüldüğü, toplumsal hayatın birçok alanında geri plana itildiği karanlık vakitler, karanlık coğrafyalar… On yıllardır bu anlayışın değişimi için çabalar veriliyor, fakat hala kat edilmesi gereken çok yol var. Çünkü istatistikler ortada:
Son on beş yılda acil yardım çizgisine gelen 30 bin civarındaki aramada ortaya çıkan şiddet mağdurlarının yüzde 80’i bayan. Her 10 aramadan birinde ise hem bayana hem de çocuğa yönelik şiddet hadiseleri raporlanmış. 2012 sonrasında çocukların şiddete maruz kalma oranı yüzde 7’den yüzde 17’ye yükselmiş, hatta pandemi ile birlikte bu oran yüzde 18’e ulaşmış. Gelen aramaların yüzde 90’ında şiddet uygulayanlar erkekler olup, fizikî, duygusal, toplumsal, ekonomik ve cinsel şiddet en yaygın şiddet çeşitleri ortasında yer almış. Şiddet hadiselerinin yüzde 8’i cinsel şiddet, cinsel şiddet hadiselerinin yüzde 73’ü bayanlara, yüzde 11’i bayanlar ve çocuklara, yüzde 10’u ise kız çocuklarına yönelik olarak kaydedilmiş.
Türkiye, OECD ve Avrupa ülkeleri ortasında bayana yönelik fizikî yahut cinsel şiddet oranında yüzde 38 ile en yüksek orana sahip ülke. Neredeyse her 10 bayandan 4’ü hayatında erkek şiddetine maruz kalıyor.
Ayrıca, Türkiye’de cinsel istismara maruz kalan çocuk sayısı 8 yılda yüzde 287 artmış; 2014’te 11 bin 95 olan sayı 2022’de 31 bin 890’a yükselmiş. 2023 yılında çocukların cinsel istismarıyla ilgili 40.713 yeni evrak açılmış ve bu belgelerde 36.275 kuşkulu yer almıştır.
Bu yükselişin nedenleri ortasında, toplumsal yapıdaki dönüşümler ve sosyokültürel etkenler de yer alıyor. Son 22 yıllık süreçte kız çocuklarının eğitimde erkek çocuklardan izole edilmesi, toplumsal hayatta birbirlerinden uzak tutulması üzere siyasetlerin, cinsel cürümlerin artışına katkıda bulunduğuna yönelik yaygın ve haklı bir kanı var. Çünkü bu cins ayrımlar, kız ve erkek çocuklarının birbirini olağan ilgiler çerçevesinde değil, cinsel nesneler olarak görmelerine yer hazırlar. Kız çocuklarının erkek çocuklardan farklı eğitim alması, ortalarındaki doğal toplumsal etkileşimi kısıtlayarak, erkeğin bayan üzerindeki denetim isteğini ve bayanı cinsel bir nesne olarak görme eğilimini güçlendirebilir. Bu durum, sosyolojik açıdan cinsiyet rollerinin pekişmesine ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derinleşmesine yol açar, bu da şiddet döngüsünü besler.
Atatürk’ün bayana verdiği ehemmiyet, Türk toplumunun ilerlemesi için bir mihenk taşıydı. “Bir toplum cinslerden yalnız birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi bayanlarımıza karşı ihmal ve kusurun sonucudur,” derken, bayanın yalnızca bir birey olarak değil, toplumun gelişiminin ve çağdaşlaşmasının temel taşı olarak görülmesi gerektiğini vurgulamıştı. Atatürk’e nazaran, bayanların toplumun her alanında etkin rol alması, bir tercih değil; bilakis, toplumun tam manasıyla güçlü ve sağlıklı olabilmesi için kaçınılmaz bir zorunluluktu. Sahiden de, 1930’larda bayana tanınan siyasal haklar, bayanların toplumsal hayatta kelam sahibi olmalarının kapısını açmıştır.
Miras hukukundan yararlanamayan bayanlardan bu yana çok şey değişti elbette… Bugün bayanlar kağıt üzerinde birçok hakka sahip olabilirler lakin asıl sorun toplumsal algının bu hakları ne kadar içselleştirdiğidir. Yani, bayanın iş, aile ya da toplumsal hayatta erkeklerle eşit haklara sahip olduğuna dair yasalar olsa da, zihinlerde hala bayanlar birden fazla vakit ikinci planda. Bu da ruhsal bir sıkıntıya işaret ediyor: Toplumun algısal seviyedeki erkek hükümran bakış açısı.
Burada kıymetli bir ayrımı da yapmak gerekiyor elbette. Kentli, eğitimli ve meslek sahibi bayanlarla kırsalda yaşayan bayanlar ortasında büyük farklar olabileceği üzere, kırsalda yaşayan bayanlar ortasında da kıymetli farklılıklar bulunabilir. Kırsal kesimde yaşayan bayanlar büyük ölçüde toplumsal baskıların ve klâsik rollerin esiri olmakla birlikte istisnalar da yok değildir. Eğitimli ya da eğitimli olmasa dahi daha özgür bir hayat süren, mahallî kültür ve normlarla daha özgür biçimde baş edebilen, kendi ömür alanlarında daha etkin roller üstlenebilen bayanlar da vardır.
Benzer biçimde kentlerde bayanların pozisyonu da homojen değil. “Kentli-aydın” ortamlarda bile bayanın ikinci planda tutuluşuna sıklıkla şahitlik edebiliyoruz. Örneğin bayanların yöneticilik konumlarına yükseldiği işlerde dahi, birden fazla vakit alttan alta devam eden bir cinsiyet ayrımcılığı seziliyor. Bayan, iş hayatında muvaffakiyet elde ettiğinde bile, “işinde başarılı kadın!” telaffuzuyla küçümseniyor. Bayanın siyasette yahut yönetici durumda yer alması, ekseriyetle hala inanılmaz ve istisnai bir muvaffakiyet olarak görülüyor.
Kadınların hakları kağıt üzerinde eşit görünse de, toplumsal algıda bu eşitliği yakalamak kolay olmuyor.
Örneğin bayanlara yönelik siyasi kotalar ve müspet ayrımcılık politikaları… Bunlar, bayanların siyasette yer almasını teşvik etmek için atılan kıymetli adımlar üzere görünse de, bayanın potansiyelini vurgulamak yerine, onların “koruma” altına alınması gereken varlıklar olduğu algısını güçlendiriyor. Bu da bayanı siyasette “eşit bir birey” olmaktan çok, bir “özel kategori” olarak konumlandırıyor. Münasebetiyle bayana yönelik bu çeşit ayrıcalıklar, sorunun kökenine inmek yerine, yalnızca yüzeysel tahliller sunabiliyor. Bayanların siyasete iştirakinin artırılmasında asıl amaç, nitelikli, bilgili ve birikimli bayanların doğal bir süreçle bu alanlara çekilmesi olmalıdır, zarurî kotalarla değil. Avrupa’daki çağdaş örneklerde olduğu üzere, kota yerine gerçek fırsat eşitliğine dayalı yaklaşımlar benimsenmelidir.
Uzak kırsalda durum çoklukla vahim. Özellikle Doğu’nun gözden uzak köylerinde, bayanlar toplumun en alt basamaklarında pozisyonlandırılmış durumda ve birçok vakit eğitim imkanlarından yoksun bırakılıyor. Bu bölgelerde bayanlar yalnızca fizikî şiddetle değil, birebir vakitte toplumsal baskılar ve klasik rollerle de gayret etmek zorunda kalıyor. Karar düzeneklerine dahil edilmedikleri üzere, toplumsal normlara boyun eğmek zorunda bırakılıyorlar ve birçok vakit “uyum” sağlamak tek seçenek olarak görülüyor. Bilhassa Güneydoğu Anadolu’da aşiret sisteminin baskıcı ve tutucu yapısı, bayanların hayatlarını daha da zorlaştırıyor. Erken yaşta evlilikler, “duvakla girip kefenle çıkma” yahut “ya benimsin, ya kara toprağın” anlayışı, hatta töre cinayetleri bu bölgelerde bayanların hayatını adeta zindana çeviriyor. Kelamda gelenek görenekler ve aşiret nizamı, bayanları toplumsal hayattan büsbütün uzaklaştırarak, şiddetin sıradanlaştığı bir sistemi besliyor.
GÖRÜNMEYEN ZİNCİRLER
Kadına yönelik ayrımcılık, toplumsal bilinçaltına yerleşmiş cinsiyetçi algılarda süregidiyor. Toplumda bayanın yerinin erkekten “aşağıda” olduğu fikri, bireylerin zihninde kökleşmiş durumda. Erkek çocukları güç ve iktidar figürleri olarak yetiştirilirken, kız çocukları fakat itaatkâr, duygusal rollerle tanımlanıyor. Bu toplumsal cinsiyet rolleri, erkeğin üstünlüğünü adeta doğal bir durum üzere sunuyor ve bayanların bu algısal hiyerarşiden kurtulmasını zorlaştırıyor.
Kadın ve erkek rolleri, toplumsal bellekte sabitlenmiş ve değişime direnen imgelerle dolu. Bu imgeler, bayanların daima olarak kendilerini kanıtlamak zorunda hissetmelerine, birebir vakitte erkeklerin de “erkeklik” rollerini muhafaza derdiyle hareket etmelerine neden oluyor. Sonuçta, bayanların toplumda “eşit haklara sahip olsalar bile” algısal olarak daima bir adım geride tutulmaları, onların hak uğraşını daha da zorlaştırıyor.
“Erkek adamdır, bayana kelamını geçirir” ya da “Kadınlar çiçektir” üzere saf üzere görünen lakin derinlerinde esaslı ayrımcılık barındıran tabirlerin gölgesinde yasallaşıyor tüm bu cinsiyetçi alakalar ve dengesizlikler. Bu telaffuzlar, bayanın toplumsal rolünü küçümseyen bir anlayışın modülleri ve her geçen gün bu şiddet döngüsünü daha da büyütüyor. Bayanın yalnızca narin ve korunmaya muhtaç bir varlık olarak görülmesi, onun maruz kaldığı istismarların göz arkası edilmesine yol açıyor.
Bu noktada en ürkütücü gerçek, toplumun bayanlara biçtiği rollerin, onların çocuklarına da aktarılarak, bir sonraki jenerasyona tıpkı eşitsizlik, ayrımcılık ve şiddet döngüsünün aktarılmasıdır! Bayanlar, hem kendi kendi “katillerini” hem de kendi “kaderdaş”larını yetiştiriyor… Bu, trajedinin derinliğini acı bir halde özetliyor. Aile içinde başlayan bu döngü, eğitim sisteminde, iş hayatında ve sokakta devam ediyor.
Şiddet yalnızca kişisel bir hata değil; bayanları ve çocukları gaye alan kökleşmiş ve hastalıklı bir toplumsal yapının eseridir. Son iki haftada kalbimize bir hançer üzere peş peşe saplanan Narin’in koca bir köyün sessizliği içinde katledilmesi ile Sıla bebeğin masumiyetine dokunan vahşet, toplumsal şiddet döngüsünün en dehşetli dışavurumları olarak karşımıza çıkıyor. Toplumun bayana ve çocuğa yönelik şiddet algısının ne kadar esaslı olduğunu bir defa daha gösteriyor.
ERKEK HÂKİM KORKULAR
Kadınların toplumda güçlenmesi, erkekler için sadece bir toplumsal değişim değil, tıpkı vakitte var olan tertibin tehdit edilmesi manasına geliyor. Bu tehdit algısı, aslında derin bir ruhsal kökene dayanıyor: Erkeklerin egemenliklerinin sarsılması korkusu. Tarih boyunca, erkekler kendilerini gücün ve kudretin sahibi olarak gördüler; ancak asıl gücün bayanlarda olduğunu fark etmediler. Bayanlar, tabiatları gereği, ömrün gücünü ve varlığını besleyen temel güçlerdir.
Kadının eğitimde, iş dünyasında ve siyasette ilerlemesi, erkeği “tehdit ediyor.” Erkeklerin bu gelişmeye verdiği reaksiyon ise çoğunlukla şiddetle oluyor; ruhsal yahut fizikî. Zira bayanın güçlenmesi direkt doğruya erkeğin klasik kimliğini ve toplumdaki yerini sorgulamasına, toplumsal statüsünü kaybetme telaşına neden oluyor. Bayanın bağımsızlığı, erkeğin otoritesini zayıflatıyor, bu da erkek hâkim kültürde bir “kaybetme” hissi yaratıyor.
Erkekler, bayanın her vakit “evet” demesini beklerken, bayan hayır dediğinde ipler kopuyor. Bu kabullenememe hali, erkeklerin bayana karşı şiddet uygulamasına ya da başka türlü ziyan vermeye çalışmasına yol açıyor. Meğer örneğin, evlenmek kadar boşanmanın da doğal bir süreç olduğunu anlamak, uygar bir toplumun gereğidir. Lakin bu kabul edilmediğinde, sorun şiddete ve tahammülsüzlüğe varıyor. Kadın-erkek bağlarında istikrar, karşılıklı hürmet ve kabullenmeyle sağlanmalı; bayanın, erkeğin onayından bağımsız bir birey olduğunu anlamak bu sürecin en temel modülüdür.
Erkek hâkim kültür, erkeğin bayanı manaya eforu yerine, onu denetim etme ve şekillendirme uğraşına odaklanıyor. Erkeklerin bayanları hakikaten anlayamaması, onlara gereken saygıyı ve takviyesi sağlayamaması kadın-erkek alakalarının temelinde büyük bir eksiklik yaratıyor. Bu eksiklik, vakitle tatminsizliğe ve ilgilerin zehirlenmesine yol açıyor. Bilhassa çağdaş vakitlerde, her şeyin görünür hale geldiği bu devirde, sadakatsizlik, iletişimsizlik ve duyarsızlık üzere sıkıntılar böylelikle ayyuka çıkıyor. Vakitle bu meseleler konutun içinde kalmıyor; çarşıya, pazara, karakollara dökülüyor.
Son 20 yılda Türkiye’de boşanma oranlarındaki artışa da dikkat etmek gerek. Örneğin, 2001 yılında 92 bin boşanma kaydedilirken, 2021’de bu sayı 174 bine yükselerek boşanma oranında %90’lık bir artışa işaret ediyor. 2022 ve 2023’te de sayılar yakın. Bu artışın ardında yalnızca sadakatsizlik, hengameler ya da aile içi uyuşmazlıklar değil, birebir vakitte toplumun temel itimat hissindeki erozyon da büyük bir rol oynuyor. Artık beşerler evlilikten kaçıyor; itimat ve inanç duygusu zedelenmiş durumda. Kadın-erkek ilgileri, adeta tedavi edilmesi gereken hastalıklı bir hal almış vaziyette. Ekonomik sebepler ve geçim kahrı da münasebetleri ve evliliği daha da zorlaştırıyor.
***
Televizyon programları, toplumun yarattığı ve birebir vakitte beslediği problemleri dramatize ederek sunuyor, pazarını genişletiyor. Bu programlar aile içi sorunları, kadın-erkek münasebetlerindeki çatışmaları reyting uğruna abartılı bir halde ekranlara taşıyor. Toplum, bu içeriklere büyük bir ilgi gösterirken, aslında kendi hayatlarındaki problemlerden kaçmak için bu çeşit dramaları izleme eğiliminde. Diğerlerinin acıları, izleyicilerde süreksiz bir rahatlama hissi uyandırıyor; beşerler kendi hayatlarının daha güzel olduğuna dair bir yanılsama içine giriyor. Lakin bu durum, izleyen bireylerin kendi gerçeklerinden uzaklaşmalarına ve toplumsal meseleleri daha da derinleştiren bir döngüye kapılmalarına neden oluyor.
Toplum, aslında bir yandan bu trajedileri büyük bir iştahla izlerken, kendi acılarına ve içsel yaralarına dokunmaktan da kaçınıyor. Bilhassa Narin hadisesinde ya da Tekirdağ’daki Sıla bebek olayında görüldüğü üzere, toplumun bu cins olaylara gösterdiği ağır ilgi, hatta mağdur çocukların yakınlarından daha fazla ilgi gösterip reaksiyon vermesi, trajedilere tanıklık etmekten öte, bu olayların görünürlüğünü artıran bir tesire de sahip.
Toplumun bu çeşit acı olaylara büyük ilgi göstermesi, farkındalık yaratmak ve tahlil yollarını tartışmak açısından yararlı olabilir. Lakin, oburlarının yaşadığı trajedileri daima olarak izlemek, vakitle bireylerin bu olaylara karşı hassaslıklarını kaybetmelerine neden olabiliyor. Bu durum, empati yetilerinin zayıflamasıyla sonuçlanarak, bireylerin diğerlerinin acılarını sıradanlaştırmasına ve kendilerini daha az etkilenmiş hissetmelerine yol açıyor. İzleyiciler, kendi sorunlarını, oburlarının trajedileriyle karşılaştırarak küçümsüyor ve bu süreçte bir tıp rahatlama buluyor.
Bu izleyici davranışı, toplumda yaygın bir “duygusal uyuşma” yaratıyor. Beşerler, şiddet ve istismarla yüzleşmekten uzaklaşarak, bu olayları daha sıradan bir biçimde algılamaya başlıyor. Medyada daima olarak yer alan bayanlara ve çocuklara yönelik şiddet haberleri, vakitle toplumun bu trajedilere karşı duyarsızlaşmasına neden olabiliyor. Bu da şiddetin ve istismarın olağanlaşmasına, hatta yayılmasına katkı sağlayabiliyor. Toplum, bu trajedileri yalnızca izleyerek değil, tıpkı vakitte tahlil üretme kapasitesini zayıflatarak daha derin bir empati eksikliği içine giriyor.
Seks sanayisi, bayan programları ve cinsellik içeren televizyon ile Internet içerikleri, Türk aile yapısını önemli biçimde tehdit eden ögelerden biri haline gelmiş durumda. Bu cins içerikler, izleyicilere olağanlaşmış, hatta idealize edilmiş bağ modelleri sunarken, aslında toplumun gerçek bedellerinden uzak ve son derece manipülatif, zehirli bir dünya yaratıyor. Bilhassa sıradan bireylerin hayatı bu içeriklerle bombardıman altına alınıyor. Buralarda izlediklerini kendi gündelik hayatlarına uygulamaya çalışırken, farkında olmadan alakalarını zehirleyen yanlış algılara kapılıyorlar.
Parlak camlarda izlenenlerin gerçeklikle örtüşen yanları olabilir, lakin bu içeriklerin büyük bir sanayinin modülü olduğu ve ticari hedeflerle güçlendirildiği unutulmamalıdır. İzlenen her şey, büyük ölçüde modifiye edilmiş ve ticari telaşlarla destek edilmiştir. Lakin sade vatandaş, gördüğüne inanarak bunları kendi hayatında uygulayabileceğini düşünüyor. Meğer, bu tıp içerikler toplumun gerçek kıymetlerinden uzak, kurgusal senaryolardır. Bu sanayi, bayan ve erkek alakalarını metalaştırarak doğal olmayan ilgi dinamiklerini besliyor. Ya da alakaları dinamitliyor, mevcut evlilikleri çatışmalı hale getiriyor, insanların evlilikten uzaklaşmasına, kaçmasına neden oluyor.
***
Toplumdaki başka bir sıkıntılı algı da evlenmeyen, evlenmeyi “tercih etmeyen” bayanlarla ilgili. Bunlar adeta “vebalı” üzere görülüyor. Bir problemleri olduğu düşünülerek küçümseniyor ve baskı altında hissediyorlar. Bilhassa toplumun bu baskısı, birçok bayanı yalnızca evlenmiş olmak için evlenme noktasına getiriyor. Bu bayanlar, sonunda kendilerini mutsuz evliliklerin içinde bulabiliyor. Mutsuzluklar içinde sıkışıp kalan bayanlar, birden fazla vakit ruhsal dayanak almak zorunda kalıyor. Hatta bu durum intihara kadar gidebiliyor. Boşanmalar ve cinayetlerin artmasının temel sebeplerinden biri de aslında bu tıp evlilikler.
Bu baskılar yalnızca kırsal alanlarda ya da ekonomik olarak zayıf olan bayanlara uygulanmıyor üstelik; kentlerde yaşayan, okumuş, ekonomik özgürlüğü olan bayanlar da yaygın bir biçimde evlenmedikleri için aileleri ve toplum tarafından ötekileştiriliyor, değersizleştiriliyorlar. Toplumun dayattığı evlilik baskısı, onların üzerinde önemli bir ruhsal hücum yaratıyor. “Evde kalma” korkusu, her gelir seviyesinden bayanı etkileyen yaygın bir kaygı haline geliyor ve bu durum, bayanın özgüvenini zedeleyerek onları mutsuz bağlantıların içine sürükleyebiliyor.
Evlenmemiş ya da eşinden boşanmış bayanlar başka tarafta; toplumun birçok katmanında hâlâ adeta “lekeli”, “suçlu” üzere görülüyor. Bu algı, bilhassa ekonomik özgürlüğü olmayan bayanlar için daha ağır ve travmatik sonuçlar doğuruyor. Bayanlar, ekonomik teminatları olmadığı için mutsuz evliliklerini sürdürmek zorunda kalıyorlar, zira boşanmak ya da yalnız kalmak, toplum tarafından dışlanmak manasına gelebiliyor. Bu türlü mutsuz ve mecburilik üzere görünen evliliklerden dünyaya gelen çocuklar, ne kadar keyifli ve sağlıklı olabilir? Bu çocuklar, ailedeki huzursuzluktan etkilenerek, topluma ahenk sağlamakta zorlanıyor ve duygusal meselelerle büyüyorlar. Sonuç olarak, bu çocukların hem hayattaki başarısı hem de toplumsal ilgileri olumsuz istikamette etkileniyor, toplumun sağlıklı bir kesimi olma talihlerini azaltıyor.
Ayrıca eşinden boşanmış bayanlar, toplumda pek çok erkek tarafından en kolay ve kaba tabiriyle “kolay erişilebilir” yahut “kullanılabilir” olarak algılanıyor. Aile içinde de empati, sevgi ve müsamahadan mahrum bırakılan bu bayanlar, çoklukla hürmet görmüyor. Toplumun bu bayanlara yönelik tutumu, onları hem ailede hem de dış dünyada iki kat daha güç bir pozisyona itiyor. Bu durum, onların hem ruhsal hem de toplumsal manada dışlanmalarına ve değersizleştirilmelerine yol açıyor.
DEĞİŞİM İÇİN ZİHİNSEL DÖNÜŞÜM
Kadınların hayatın her alanında daha fazla yer alabilmesi için, çocukluktan itibaren her iki cinsin de eşit bireyler olarak yetiştirilmesi gerekiyor. “Erkek çocuk sahibi olayım da geleceğimizi kurtarsın” anlayışını, aileden başlayan bir zihniyet değişimiyle ortadan kaldırmak elzem. Erkek çocuklarına yüklenen güç ve üstünlük algısını zayıflatmadıkça, kız çocuklarının da eşit ve pahalı bireyler olarak yetişmeleri mümkün olamaz. Anne ve babalar, kız çocuklarının da toplumun geleceği olduğunu kabul etmeli ve onları da eşit fırsatlarla desteklemelidir.
Toplumun bu hususta bir hesaplaşmaya muhtaçlığı var. Bu hesaplaşma, eğitimle, kültürel değişimle ve geçmişten gelen ayrımcı geleneklerle yüzleşmekle başlar. Atasözlerinden başlayarak toplumsal normlara kadar derinlere işlemiş ayrımcılık, yalnızca bayanları değil, erkekleri de zehirleyen bir miras haline gelmiştir. Toplum, çocuklara karşı işlenen cinsel hatalardan bayanlara yönelik şiddete kadar bu mirasın sonuçlarıyla yüzleşiyor. Bayanı bir cinsel nesne yahut tehdit ögesi olarak görmekten vazgeçmeden, toplumsal dönüşüm sağlanamaz.
Bu şiddet döngüsünü kırmak, bir gecede çözülecek bir sorun değil. Bu, adım adım ilerlemeyi gerektiren uzun bir seyahat. Bayanların yalnızca siyasette değil, hayatın her alanında etkin ve eşit bireyler olarak yer almalarının önünü açmak, politik kotalarla değil, toplumsal şuur değişimiyle mümkün olacaktır.
Bu noktada, toplumsal bilinçaltındaki cinsiyetçi kodların kırılması, yalnızca yasal düzenlemelerle mümkün değil; bu değişim fakat eğitimle, kültürel dönüşümle ve kadın-erkek ilgilerinin daha eşitlikçi bir yere oturtulmasıyla sağlanabilir. Erkeklerin de bu yeni nizama adapte olup kendi toplumsal rollerini sorgulaması, bayanlar üzerindeki algısal baskının azalmasında kritik bir rol oynar. Gerçek bir toplumsal dönüşüm, sırf maddelerle değil, birebir vakitte zihinlerde ve kalplerde başlamalıdır. Bu dönüşüm gerçekleşmedikçe, çocuk istismarı ve bayana yönelik şiddet üzere insanlık onuruna ters hatalar, maalesef devam edecektir.
Bu noktada, Türk aile yapısının da derin bir kriz içinde olduğu gerçeğiyle yüzleşmek zorundayız.
Doğurganlık oranları düşmüş, birçok insan aile kurumundan kaçmaya başlamış durumda. Türkiye’de aile yapısı çatırdıyor, beşerler mutsuz. Bu, yalnızca ferdî bir sıkıntı değil; ulusal bir sorun. Türkiye’nin geleceğiyle ilgili büyük bir problemdir. Nasıl bireyler, daha memnun bir aile hayatı yaşayabilir? Nasıl daha sağlıklı kuşaklar yetiştirilebilir? Bu sorular, toplumun kendisiyle ve insanların birbirine tuttuğu aynalarla yüzleşmeden cevaplanamaz.
Gerçek sorun, toplumsal dengeyi, bayan ve erkeğin birlikte, eşit bir halde kurabilmesidir. Erkekler, kendilerini bu istikrarda farklı bir yere konumlandırmalı ve şiddet üzerine inşa edilmiş güç algısını terk etmelidir. Fakat bu halde, şiddet döngüsü kırılabilir ve daha keyifli, sağlıklı bir toplum inşa edilebilir. Kadın-erkek bağlarının eşitlik zaviyesinden kıymetlendirilmesi, yalnızca bayanların değil, tüm toplumun faydasına olacaktır.
Sadık Çelik