Habertürk’ten Ahmet Kıvanç mevzuyla ilgili soruları yanıtladı. Kıvanç’ın yanıtladığı okur soruları şöyle:
Sigortalı çalışmaya 1997 yılında başladım. 4A’lı olarak 6500 günü tamamladım. Ama 2022 yılından dokuz aylık BAĞ – KUR prim borcum var. Memur arkadaşlar, “Yapılandırmayı bekle, borcu silerler. Silmezlerse ödersin” diyor. Günümü tamamladım, yapılandırmayı beklemeli miyim? Yoksa ödeyip çabucak emeklilik başvurusu mu yapmalıyım?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun emekli aylığı bağlayabilmesi için talepte bulunan kişinin kendi sigortalılığından ötürü prim borcunun bulunmaması gerekir. Bu kural yalnızca prim borcu olan BAĞ-KUR’lular için değil, sizin üzere SSK’daki çalışma müddeti tek başına emekli olmaya kâfi olup BAĞ-KUR prim borcu olanlar için de geçerlidir. Bu nedenle, SSK’daki prim günleriniz emekli olmak için kâfi olsa bile BAĞ-KUR prim borcunuzu ödemeden emekli olamazsınız.
Önceki yapılandırma kanunlarında dört ay içinde ödenmeyen BAĞ-KUR prim borçları silindi. Fakat, TBMM Genel Heyeti gündeminde bulunan ve gelecek hafta görüşülmesi beklenen yapılandırma kanun teklifinde BAĞ-KUR’luların prim borçlarının silinmesine ait bir karar bulunmuyor.
Bununla birlikte, prim borcunu peşin ödeyenler için enflasyon farkının yüzde 90’ı silinmek suretiyle ödeme kolaylığı sağlanacak. Kanunun gelecek hafta yürürlüğe girmesi bekleniyor. Yapılandırma kanunu kapsamında borcunuzu ödedikten sonra emeklilik başvurusu yapabilirsiniz. Yapılandırma kapsamında borcunuzu mart ayı içinde ödeyip ardından emeklilik başvurusu yaptığınızda nisan ayından başlayarak emekli aylığı bağlanır.
Yapılandırmanın gecikmesi halinde emekli aylığında bir aylık kayba uğrama riski ortaya çıkarsa, yapılandırmayı beklemeden de prim borcunu kapatabilirsiniz. Borcun tamamı 2022 yılına ilişkin olduğu için gecikme faizi yüksek olmayacaktır.
01.09.1993 tarihinde sigorta teşebbüs var. 1973 doğumluyum. Toplam 7803 günüm bulunuyor. 1993 -2006 ortası SSK, 2006-2016 ortası 3000 gün BAĞ-KUR’lu çalıştım. 9000 günü tamamlamak için 1197 gün eksiğim bulunuyor. Bu eksik günleri SSK’dan tamamlasam olur mu? 9000 günden emeklilik için vilayetle de BAĞ-KUR’lu mu olmam gerekir? Daha doğrusu, 9000 günü tamamlarsam nereden emekli olurum?
EYT Kanunu kapsamında, 9000 günü tamamlamayı beklemeden SSK’dan emekli olabilirsiniz. Aslında SSK’dan emeklilikte prim günü eksiğiniz yok lakin birden fazla statüde çalışmış olduğunuz için son 2520 günlük prim en çok hangi statüden yatırıldı ise o statüden emekli olursunuz. Bu da 2016 sonrasındaki SSK’lı günlerinizi 1261’e tamamlamanız gerektiği manasına gelir. Hala 300 gün SSK çalışmanız olduğuna nazaran, 961 gün daha SSK’lı çalışmaya devam ederseniz, 9000 günün dolmasını beklemeden emekli olabilirsiniz. Bu da 10 ay daha erken emeklilik demektir.
Memuriyetten ayrılmış olanlar emeklilik başvurusunu nereye yapacak?
Ben 25 yıl 4 ay devlet memurluğu yaptıktan sonra memurluktan ihraç edildim. Sonrasında hiçbir işte çalışmadım. EYT’den yararlanmak için nereye başvuracağım?
Emekli aylığı bağlanabilmesi için 4A’lıların (SSK) çalıştığı işten ayrıldıktan sonra, 4B’lilerin (BAĞ-KUR) ise “Gelir/Aylık/Ödenek Talep Belgesi”ni doldurarak direkt toplumsal güvenlik merkezlerine başvurarak yahut e-Devlet üzerinden talepte bulunması gerekiyor.
4C (Emekli Sandığı) kapsamında çalışmakta olanlar misyon yapmakta oldukları kuruma başvuracak. Kamudaki misyonundan sizin üzere daha evvel ayrılmış olanlar ise bayanlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününü doldurmuş olmak şartıyla 4A ve 4B’liler üzere e-Devlet üzerinden ya da toplumsal güvenlik merkezlerine giderek emeklilik müracaatında bulunacaklar.
Emeklilik dilekçesini temmuz ayından evvel mi sonra mı vermek avantajlı?
EYT sevincini yaşayanlardanım. Bağlanacak emekli maaş meblağı açısından 1 Temmuz 2023 öncesinde mi sonrasında mı emekli olmak daha avantajlı? Yoksa Ocak 2024’ü mü beklemeliyim?
Emeklilik dilekçesini verme tarihi daha çok yılın son ayları ile sonraki yılın birinci aylarında başvuranlar açısından ehemmiyet taşımaktadır. Burada kriter, ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan maaş artışlarının yıllık enflasyon ile ulusal gelirdeki artışın yüzde 30’undan daha yüksek olduğu yıllarda emeklilik dilekçesi vermek daha avantajlı. Örneğin, 2022 yılında ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına toplam yüzde 78.86 oranında artırım yapıldı. Buna karşılık 2022 yılında enflasyon yüzde 64.27, gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) artışı ise yüzde 5.6 olduğu için ocak ve temmuz aylarında yapılan artırımın altında kaldı. Bu nedenle emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2023 tarihinden sonra veren özel kesim çalışanı SSK’lılar ile BAĞ-KUR’luların birinci emekli aylığı, 31 Aralık 2022 tarihinden evvel verenlere nazaran daha düşük olacak.
Sizin durumunuza gelince 1 Temmuz’dan evvel yahut sonra vermek emekli aylığınızda değişiklik yaratmaz. 2024 yılında emekli olmanın avantajlı olup olmayacağı ise fakat yılın son aylarında ortaya çıkar. Kaldı ki emeklilik dilekçesini geciktirmek daha geç emekli aylığı bağlanması manasına geleceği için kaybınız olur.