Borsada yatırımcıysanız aldığınız payların fiyatlarındaki ani düşüşler (günde en fazla yüzde 10 düşer) sizler için fecî görülebilir. Şirket kıymetlerindeki önemli orandaki düşüşler büyük belirsizliklere yol açıp panik satışlara neden olabilir. Borsa ise bu stil meselelere için devre kesici tedbiri kullanıyor. Pekala, Borsada devre kesici ne işe fayda? Devre kesici nedir?
BORSADA DEVRE KESİCİ NEDİR?
Devre kesici, borsada için kullanılan acil durum tedbiridir. Devre kesici öteki ismiyle otomatik seans durdurma sistemi, kendi kendine işleyen bir uygulamadır.
Devre kesici pay özelinde borsada uygulandığı vakit piyasada belli bir mühlet süreç (alış-satış) durdurulur. Global olaylar ya da yatırımcıların ani satışlarının olduğu anda borsada devre kesici devreye girer.
Devre kesici otomatik bir sistemdir ve Borsa İstanbul için 2015 yılından beri uygulanmaktadır.
DEVRE KESİCİ NEDEN UYGULANIR?
Devre kesici genel olarak borsada yatırımcıyı ve piyasayı korumak için kullanılır. Borsada global olaylar, yatırımcıların ani çıkışları ve bunun üzere birçok nedenden ötürü pay (lot) fiyatlarında artma ya da azalma kelam konusu olabilir. Bu stil etkenler ile borsaya olan inancın azalabilmesinden ya da yatırımcının yanılgılı süreç yapabileceğinden borsada devre kesici uygulanır.
Devre kesici devreye girdiği vakit pay sahiplerinin yanılgılı süreç yapması önlenir ve piyasada nelerin olduğunu anlaması için yatırımcıya vakit sağlanmış olur. Özcesi devre kesici piyasa sistemini sağlar.
Borsada devre kesicinin uygulanma nedenleri şu formdadır:
Dengeli ortam sağlamak: Borsada ani fiyat dalgalanmaları, yatırımcıların paniklemesine ve piyasanın istikrarsızlaşmasına neden olabilir. Devre kesiciler, bu çeşit durumlarda piyasayı sakinleştirerek daha istikrarlı bir ortam oluşturmayı hedefler.
Manipülasyonlara karşı : Kimi durumlarda makus niyetli oyuncular tarafından yapılan manipülasyonlar sonucu fiyatlar süratlice yükselip düşebilir. Devre kesiciler, bu tıp manipülasyonların tesirlerini sınırlamaya yardımcı olur.
Sistem Risklerini Azaltmak: Pay fiyatlarındaki ani hareketleri, piyasa altyapısında ve süreç sistemlerinde problemlere yol açar. Devre kesiciler, bu çeşit sistem risklerini azaltarak süreç platformlarının daha stabil çalışmasına imkan tanır.
Yatırımcı İnancını Artırmak: Piyasada devre kesicilerin olması, yatırımcılara itimat verir.
DEVRE KESİCİ NE KADAR SÜRER?
Borsada devre kesici farklı kademelerden gerçekleştirilir. Ne kadar mühlet olacağı ise devre kesici sürecinin uygulanacağı basamaklara nazaran farklılık gösterir. Fakat “Borsada devre kesici ne kadar sürer?” sorusunu süreç yapmak isteyen yatırımcı arama motorlarında araştırabilir.
Borsa genelinde devre kesici uygulamasının kullanımının ortalama ortalama vakit dilimleri vardır. Devre kesici ortalama olarak 10 ila 30 dakika ortasında uygulanmaktadır.
-
İşlem genel olarak şu biçimde ilerler;
-
Borsa 20 dakika süreçlere kapalı kalır
-
Sonrasında 5 dakikalık buyruk toplama müddeti işler akabinde talep edilen fiyatlar incelenir.
-
Fiyatlar belirlendikten 5 dakika sonra eşleştirmeler yapılır ve borsa sürece açık hale getirilir.
HİSSE ÖZELİNDE DEVRE KESİCİ NE KADAR SÜRER?
Hisse özelinde devre kesici süreçleri farklılık gösterebiliyor. Pazardan pazara değişen bu müddetlerde ana pazarlardaki devre kesicilerde:
-
Yıldız Pazar’da 5 dakika buyruk toplama müddeti ve 2 dakika eşleştirme mühleti,
-
Ana Pazar’da 15 dakika buyruk toplama müddeti ve 2 dakika eşleştirme mühleti,
-
Alt Pazar’da 15 dakika buyruk toplama mühleti ve 2 dakika eşleştirme müddeti vardır.
BORSA SAAT KAÇTA AÇILIR?
Borsa saat 10.00 ile 18.00 ortasında hizmet vermektedir.
SATILAN PAYLAR KAÇ GÜN SONRA HESABA GELİR?
Borsa İstanbul’da pay (lot) satışınızdan alacağınız para 2 işgünü sonrası yatırım hesabınıza gelir.